Europa Środkowa jest wyjątkowa pod względem dziedzictwa górniczego – pisze w najnowszym numerze „Herito” Barry Gamble. Przemysł kopalniany odegrał na tym obszarze kluczową rolę w rozwoju społecznym, dlatego tak istotne jest, by go docenić i zastanowić się, w jaki sposób zachować jego spuściznę. Jak to robić i kiedy warto? Sprawdzamy, jakie miejsca zajmują przestrzenie pogórnicze w społeczeństwie w dobie kapitalizmu cyfrowego, apokalipsy klimatycznej i naporu działań deweloperów. A może to wizja tragicznego jutra? Odpowiedzi szukamy w rozmowach z ekspertami, ale też w fotografii, historii czy w sztuce.
Estonia, najmniejszy z krajów bałtyckich, jest przykładem państwa, które po odzyskaniu niepodległości w 1991 roku szybko odnalazło własną drogę rozwoju. To lider cyfrowych innowacji w Unii Europejskiej i kraj o dynamicznie rozwijającej się gospodarce, który równocześnie dba o swoje bogate dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze.
200 lat temu Joseph Aspdin otrzymał patent na cement portlandzki. To niepozorne wydarzenie położyło fundament pod wielką rewolucję w historii architektury, która w kolejnym stuleciu całkowicie zmieniła krajobraz całego świata.
Od czasów antycznych powstawały w Europie miejsca do zażywania odpoczynku i relaksu. Rzymianie zakładali ogólnodostępne łaźnie nie tylko na terenie Półwyspu Apenińskiego, dając początek kulturze uzdrowiskowej. „Wynalezienie” czasu wolnego w XIX wieku sprawiło, że wypoczynek przestał być elitarną przyjemnością klas wyższych, a wyjazd po zdrowie „do wód” stopniowo się demokratyzował i stawał coraz bardziej dostępny.
Odra, chociaż należy do najdłuższych rzek Europy, nie doczekała się własnych mitów i opowieści jak chociażby Wisła. Przez lata pozostawała brzydszą siostrą Renu, tą, którą wysłano do najcięższej pracy.
W charkowskim numerze Herito sięgamy do historii miasta, pytamy o jego ukraińskie DNA, które tak wyraźnie ujawniło się po rosyjskiej inwazji rok temu, sprawdzamy, co czyni je wyjątkowym. Pokazujemy materialne i niematerialne dziedzictwo miasta, na które często wcześniej patrzyliśmy przez pryzmat stereotypów, nakręcanych obcą propagandą.
W najnowszym HERITO przyglądamy się historii Romów, ale przede wszystkim ich współczesności, a zwłaszcza temu, jak szeroko pojęta „romskość” przejawia się w architekturze, kulturze i sztuce naszej części świata.
Prowadzone w Gruzji, na terenie starożytnego regionu Kolchidy, badania archeologiczne potwierdzają nieprzerwane istnienie miasta Kutaisi od 3400 lat. W mitologii greckiej to właśnie do Kolchidy – krainy niebezpiecznej, zamieszkanej przez wiedźmy i smoki – udają się Argonauci pod wodzą Jazona w poszukiwaniu złotego runa. Korzenie gruzińskiej kultury sięgają czasów antycznych, a jednak wiemy o niej bardzo niewiele.
Czy pierogi, bigos, zwykły burak to elementy naszego dziedzictwa kulturowego? Oczywiście, że tak. „Na naszych stołach i w jadłospisach odbija się cała historia, jaka przetoczyła się przez kontynent, i zmiany kulturowe, które się na nim dokonały” – pisze we wstępie prof. Jacek Purchla. Ziemniaczane dekrety Fryderyka II Wielkiego miały takie samo znaczenie dla naszego dziedzictwa jak turecka ekspansja na Bałkanach.
Na Austrię patrzymy przez różowe okulary, jak na kraj, gdzie wszyscy miłują walce, Mozarta, tort Sachera, kawę, sznycel i piwo, chociaż w różnej kolejności. Tymczasem zapominamy, jak bardzo zróżnicowany geograficznie, kulturowo i tożsamościowo jest kraj rozciągnięty między dwoma jeziorami – Nezyderskim i Bodeńskim. Austria nie objawiła się na mapie Europy w gotowej formie, lecz stopniowo budowała swoją tożsamość i rzeźbiła kształt.
