Wzorowanie. Dizajn w Europie Środkowej
Czy dizajn w Europie Środkowej ma specyficzne oblicze? W państwach naszej części Europy – przechodzących w ostatnich stu pięćdziesięciu latach nieustające polityczne, ideologiczne, klasowe i kulturowe przeobrażenia – dizajn ujawnia zaskakująco wiele cech wspólnych.Swoistych wzorców tożsamości dostarczyły na przełomie XIX i XX wieku idee Ruskina i Morrisa urzeczywistnione w ruchu Arts and Crafts. Za pośrednictwem Wiednia promieniowały one na cały obszar Europy Środkowej. Fenomen Warsztatów Krakowskich doskonale ilustruje, jak Ruskinowski idiom spożytkowano, aby nadać kształt temu, co swojskie, tutejsze, narodowe.
Sowietyzacja, która zaciążyła nad drugą połową ubiegłego wieku wraz z jej ideałami industrializacji i postępu, paradoksalnie wyzwoliła też ogromną potrzebę zaznaczenia własnej niepowtarzalności. Sferą wolności okazało się projektowanie, po epoce stalinowskiej uwolnione z gorsetu socrealizmu, które twórcom zza żelaznej kurtyny pozwoliło zamanifestować kulturową przynależność do Zachodu, a zarazem podkreślić swoją tożsamość.
W ostatnim ćwierćwieczu dizajn pozwolił krajom Europy Środkowej wybić się na artystyczną i kulturową niepodległość, a także przekroczyć kolonialne podziały na kolorowy Zachód i szary, wtórny Wschód.
Być może więc środkowoeuropejskość naszego dizajnu wcale nie jest złudzeniem.
Spis treści - nr 24
Subiektywny atlas środkowoeuropejskiego projektowania
Jugokeramika i Rade Končar – dwa podejścia do dizajnu
Strefa przemysłowa Bihać. Dizajn i produkcja w czasach socjalizmu
Zatruci Zachodem. Plakaty muzyki rozrywkowej z sowieckiej Ukrainy
Forma otwarta i polskie wpływy w sowieckim dizajnie lat sześćdziesiątych
Przemysł kontra rzemiosło. Czeskie lampy w latach 1950–1990
Pod powierzchnią. Krajobraz dizajnu na przełomie wieków
Ludowość – leitmotiv polskiego wzornictwa
Etnodizajn – polskie gry z nowoczesnością
Triumf podróbki! O wojnie parodii z oryginałem
Dizajn – złudzenie czy rzeczywistość?
Dziadek do orzechów
Patrząc na morze przez drzewa
Walka o nowoczesność. Na marginesie wystawy Dizajn dla nowego świata
Warsztaty „Obserwatorium” – Instytut Adama Mickiewicza dla dizajnu
Afryka – Czysta Forma?
Warte, ciekawe, do przemyślenia
Zrób‑to‑sam i aspiracje. Przemiany polskiej ikonosfery epoki transformacji