Lista magazynów (46)
Sortuj:
Beton
200 lat temu Joseph Aspdin otrzymał patent na cement portlandzki. To niepozorne wydarzenie położyło fundament pod wielką rewolucję w historii architektury, która w kolejnym stuleciu całkowicie zmieniła krajobraz całego świata.
Premiera: 2024
Zdrowe miejsca
Od czasów antycznych powstawały w Europie miejsca do zażywania odpoczynku i relaksu. Rzymianie zakładali ogólnodostępne łaźnie nie tylko na terenie Półwyspu Apenińskiego, dając początek kulturze uzdrowiskowej. „Wynalezienie” czasu wolnego w XIX wieku sprawiło, że wypoczynek przestał być elitarną przyjemnością klas wyższych, a wyjazd po zdrowie „do wód” stopniowo się demokratyzował i stawał coraz bardziej dostępny.
Premiera: 2024
Odra
Odra, chociaż należy do najdłuższych rzek Europy, nie doczekała się własnych mitów i opowieści jak chociażby Wisła. Przez lata pozostawała brzydszą siostrą Renu, tą, którą wysłano do najcięższej pracy.
Premiera: 2023
Charków
W charkowskim numerze Herito sięgamy do historii miasta, pytamy o jego ukraińskie DNA, które tak wyraźnie ujawniło się po rosyjskiej inwazji rok temu, sprawdzamy, co czyni je wyjątkowym. Pokazujemy materialne i niematerialne dziedzictwo miasta, na które często wcześniej patrzyliśmy przez pryzmat stereotypów, nakręcanych obcą propagandą.
Premiera: 2023
Kultura Romów w Europie Środkowej
W najnowszym HERITO przyglądamy się historii Romów, ale przede wszystkim ich współczesności, a zwłaszcza temu, jak szeroko pojęta „romskość” przejawia się w architekturze, kulturze i sztuce naszej części świata.
Premiera: 2022
Dusza Gruzji
Prowadzone w Gruzji, na terenie starożytnego regionu Kolchidy, badania archeologiczne potwierdzają nieprzerwane istnienie miasta Kutaisi od 3400 lat. W mitologii greckiej to właśnie do Kolchidy – krainy niebezpiecznej, zamieszkanej przez wiedźmy i smoki – udają się Argonauci pod wodzą Jazona w poszukiwaniu złotego runa. Korzenie gruzińskiej kultury sięgają czasów antycznych, a jednak wiemy o niej bardzo niewiele.
Premiera: 2022
Europa od kuchni
Czy pierogi, bigos, zwykły burak to elementy naszego dziedzictwa kulturowego? Oczywiście, że tak. „Na naszych stołach i w jadłospisach odbija się cała historia, jaka przetoczyła się przez kontynent, i zmiany kulturowe, które się na nim dokonały” – pisze we wstępie prof. Jacek Purchla. Ziemniaczane dekrety Fryderyka II Wielkiego miały takie samo znaczenie dla naszego dziedzictwa jak turecka ekspansja na Bałkanach.
Premiera: 2022
Austria
Na Austrię patrzymy przez różowe okulary, jak na kraj, gdzie wszyscy miłują walce, Mozarta, tort Sachera, kawę, sznycel i piwo, chociaż w różnej kolejności. Tymczasem zapominamy, jak bardzo zróżnicowany geograficznie, kulturowo i tożsamościowo jest kraj rozciągnięty między dwoma jeziorami – Nezyderskim i Bodeńskim. Austria nie objawiła się na mapie Europy w gotowej formie, lecz stopniowo budowała swoją tożsamość i rzeźbiła kształt.
Premiera: 2021
Niewidzialne miejsca
Niewidzialność nie jest pustym konceptem ani zgrabnym chwytem retorycznym na marginesie książki Itala Calvina, ale żywym doświadczeniem mieszkańców Europy Środkowej.
Premiera: 2021
Białoruś
Białoruś jest nam znacznie bliższa, niż to się na pierwszy rzut oka wydaje: nie tylko ze względu na wspólną historię czy trwający wciąż demokratyczny zryw, jako żywo przypominający wydarzenia lat 80. w Polsce i innych krajach Europy Środkowej.
Premiera: 2021
Litwa
Na przekór ugruntowanym w Polsce stereotypom — pogańskiej litewskiej kniei czy tropom Mickiewicza i Miłosza — autorzy spoglądają na Litwę od nietypowej strony, od morza. Dlatego w większym stopniu piszą o Mierzei Kurońskiej, Połądze, Nidzie i Kłajpedzie. Dotarłszy do Wilna, proponują inną wędrówkę — w poszukiwaniu zabytków mniej znanych niż ubitym traktem ku Ostrej Bramie, za przewodników obierając Jana Krzysztofa Glaubitza, Wawrzyńca Gucewicza i Mikalojusa Vorobjovasa.
Premiera: 2020
Zielony
Numer kwartalnika HERITO poświęcony związkom człowieka i przyrody. Opracowywany w wyjątkowych warunkach, między epidemią, pożarem Biebrzańskiego Parku Narodowego, a zapowiedziami letniej suszy, jeszcze dobitniej uświadomił nam potrzebę kontaktu nie tylko z drugim człowiekiem, ale z przyrodą w stanie czystym.
Premiera: 2020
Socrealizm magiczny?
Socjalistyczna w treści i narodowa w formie – taka miała być architektura i sztuka tworzone w doktrynie realizmu socjalistycznego. Dziś relikty socrealizmu budzą w Europie Środkowej jednoznacznie złe skojarzenia. Czy po ponad pięćdziesięciu latach jesteśmy w stanie spojrzeć na nie bez emocji? Które realizacje przetrwały próbę czasu? Socrealizm magiczny – żart czy hipoteza?
Premiera: 2020
Karpaty
Ciągną się przez blisko półtora tysiąca kilometrów przez terytoria ośmiu państw i zajmują powierzchnię pięciokrotnie większą niż Szwajcaria. Przez wieki dawały przestrzeń do rozwoju kultur i małych centrów świata Bojków, Łemków, Hucułów, Wołosów, Szeklerów czy siedmiogrodzkich Sasów.
Premiera: 2019
Europa i Wschód. Dekada Partnerstwa Wschodniego
Czy Wschód przestał dziś interesować Zachód i jak definiowano „nowy Wschód” po przemianach 1989 roku? Jaką rolę odegrał Dniepr w kształtowaniu się ukraińskiej tożsamości narodowej i dlaczego przyszłość tego kraju związana jest z rzeką?
Premiera: 2019
Kobiety Europy Środkowej
Dostrzeganie roli kobiet w historii jest sprawą stosunkowo nową. Na początku lat 70. XX wieku powstaje termin „herstory” dla określenia historii opowiadanej z kobiecego punktu widzenia. Choć na łamach „Herito” staramy się oddawać możliwie dużo miejsca autorkom i ich tematom, zdecydowaliśmy się cały najnowszy numer poświęcić kobietom ważnym dla środkowoeuropejskiej historii, kultury, polityki i sztuki – często zapominanym, niedocenianym bądź celowo wymazywanym.
Premiera: 2019
Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego 2018
Co zostanie po Europejskim Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018? Jak opowiadać o historii i pamięci, żeby budować mosty, a nie utwierdzać istniejące podziały? Gdzie leży klucz do stworzenia pojemnej narracji europejskiej oddającej doświadczenia nowych, środkowoeuropejskich krajów wspólnoty? Dlaczego dziedzictwo to ludzie i w jakim kierunku rozwijała się będzie współczesna heritologia?
Premiera: 2018
Dunaj – rzeka pamięci
Dunaj to nie tylko druga najdłuższa rzeka Europy, przepływająca przez dziesięć krajów, ale przede wszystkim monumentalny nośnik pamięci: historycznej, zbiorowej, kulturowej. W jego wodach odbija się historia Europy, od czasów starożytnych, kiedy stanowił północną granicę Cesarstwa Rzymskiego, przez dramatyczny okres drugiej wojny światowej i okresu powojennego, aż do dziś.
Premiera: 2018
Bałkany przeobrażone
Czy Bałkany mają nadal, jak chciał Churchill, „więcej historii, niż potrafią strawić”? Pozostają „europejskim Orientem” czy szlachetną strefą buforową? Jak czują się literatury bałkańskich „małych języków” i w czym pokładają nadzieję? A może dawnych Bałkanów już nie ma, a zamieszkujące je narody są tylko silniejszymi lub słabszymi narracjami? To najważniejsze pytania 30. numeru kwartalnika „Herito”.
Premiera: 2018
Kłopotliwe Dziedzictwo Europy Środkowej
Zachować czy zburzyć Pałac Kultury i Nauki w Warszawie? Jak poradzić sobie z kłopotliwym dziedzictwem obozów zagłady czy pomnikami Armii Czerwonej? Z czego wynika fenomen niektórych bloków z „wielkiej płyty” i socrealistycznych budynków? Czy skłonni jesteśmy wziąć odpowiedzialność za całość wytworów minionych pokoleń niezależnie od konotacji narodowych i tła ideologicznego? Na pytania te starają się odpowiedzieć autorki i autorzy 29. numeru kwartalnika „Herito”.
Premiera: 2017
Pamięć reformacji
31 października 1517 roku augustiański mnich i profesor teologii Marcin Luter przybił do drzwi kościoła zamkowego w Wittenberdze 95 tez, które dotyczyły nadużyć w Kościele Zachodnim. Czy bez tych doświadczeń dopracowalibyśmy się wolności jednostki i praw człowieka? Czy bez protestanckiego etosu narodziłby się kapitalizm? Jaką rolę odegrała reformacja w kształtowaniu się nowoczesnych środkowoeuropejskich narodów? Na pytania te starają się odpowiedzieć autorki i autorzy 28. numeru kwartalnika „Herito”.
Premiera: 2017
Kraków i świat
Zwornikiem misji i działań Międzynarodowego Centrum Kultury jest pojęcie dziedzictwa kulturowego, rozumianego jako wykorzystywanie przeszłości dla współczesnych i przyszłych celów. Miasto stanowi istotny element dziedzictwa: miasto jako zwierciadło cywilizacji, miasto takie choćby jak Kraków. Dlatego debata nad naturą miasta w ogóle, a także fenomenem zmiany, jaką przechodzi Kraków, wydaje się ważna.
Premiera: 2017
Węgry
Dunaj to brama do Węgier, jak mawiał Stanisław Vincenz. Dunaj jest głęboki jak morze, pisał Horacy. Ta rzeka spaja Węgry, jest ich stosem pacierzowym i krwiobiegiem. Opuszczając kraj, staje się granicą. A każda granica tak naprawdę jest płynna, dzieli i łączy. Jest kresem i punktem spotkania. Węgry podobne są do Dunaju.
Premiera: 2017
Śląski
Śląsk to wielość. Mimo nazwy, trudno zrównać we wspólnym mianowniku Dolny i Górny Śląsk albo Śląski Cieszyński i Opolski. O wielowymiarowości regionu nie zdecydowały wyłącznie trzy kształtujące go kultury: polska, niemiecka i czeska. Ważny wkład wniosły tam dwie wielkie tradycje chrześcijańskie: katolicka i protestancka – pozostające nadal w żywym dialogu.
Premiera: 2016
Wzorowanie. Dizajn w Europie Środkowej
Czy dizajn w Europie Środkowej ma specyficzne oblicze? W państwach naszej części Europy – przechodzących w ostatnich stu pięćdziesięciu latach nieustające polityczne, ideologiczne, klasowe i kulturowe przeobrażenia – dizajn ujawnia zaskakująco wiele cech wspólnych.
Premiera: 2016
Miasto jako dzieło sztuki
Od czasów Platona i Witruwiusza dążeniu do prawdy, dobra i piękna towarzyszyło myślenie o idealnej organizacji miasta i kompozycji jego przestrzeni. Nie przypadkiem więc marzenie o mieście idealnym fascynowało tak wielu wybitnych myślicieli i artystów włoskiego renesansu. Poszukiwanie harmonii i doskonałości poprzez realizację idealnego planu miasta – gwiaździstego, opartego na zasadach regularnej geometryczności – pozostało jednak, poza wyjątkami, przede wszystkim utopią.
Premiera: 2016
Galicja po Galicji
Przez sto pięćdziesiąt lat Galicja była sztucznym konstruktem austriackiej dyplomacji, owocem rozbioru Rzeczypospolitej i jej upadku. Od stu lat nie istnieje. Dlatego nieustająco pytamy: dlaczego Galicja ciągle w nas jest? Czy rzeczywiście wyznacza naszą odrębność? Skąd dzisiaj bierze się siła i atrakcyjność jej dziedzictwa? Historia Galicji prowokuje do zadawania trudnych, nieraz bardzo trudnych pytań, na które często otrzymujemy dziś wykluczające się odpowiedzi.
Premiera: 2015
Balticum
Balticum jako wspólnota geokulturowa? Argumentów na potwierdzenie tej tezy znalazłoby się zapewne tyle, ile głosów sceptycznych. Nie o dowody jednak idzie. Dużo ważniejsza wydaje się inna kwestia: dlaczego i po co warto myśleć w kategoriach wielkich regionów geokulturowych, jakie możliwości takie myślenie otwiera.
Premiera: 2015
Myślenie krajobrazem
Krajobraz to nie tylko malarskie lub wzrokowe efekty – pisał w 1943 roku Stanisław Vincenz – lecz także gleba, po której stąpamy i na której pracujemy, jej falistość lub równinność, jej wody – morza, rzeki lub moczary – a nawet powietrze, którym oddychamy.
Premiera: 2015
Socmodernizm w architekturze
Kiedy przed dwudziestu laty Adam Miłobędzki nazwał socmodernizmem okres od końca lat pięćdziesiątych do lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku i w wydanej nakładem Międzynarodowego Centrum Kultury książce pt. Architektura ziem Polski pokusił się o jego pierwszą ocenę, siłą rzeczy nie wypadła ona korzystnie.
Premiera: 2015
