Choćby Triest, gdzie na skandowanie Włochów: „Trieste italianissima!”, Słoweńcy odpowiadali okrzykiem: „Trst je naš!”. Tymczasem rację ma Claudio Magris, kiedy pisze, że Triest to miasto najbardziej przez Włochów ukochane, ale i najmniej rozumiane. Stosunek Słoweńców też jest w gruncie rzeczy naznaczony ambiwalencją. Musimy przemyśleć Triest – apeluje więc Peter Krečič – nie da się tego dłużej odkładać, unikać, lekceważyć.

Aby sprowokować przemyślenia, rozpoczynamy od esejów autorstwa nieżyjących już „klasyków”: Ľubomíra Liptáka i Bogdana Bogdanovicia. Powstały przed kilku laty i dotyczą miast słowackich i serbskich. Czy jednak w czasie, który upłynął od ich napisania, zdążyły się zdezaktualizować? Czy wnioski w nich sformułowane – na temat obcości miasta i destrukcji jego najdelikatniejszej tkanki, tkanki ludzkiej – odnoszą się tylko do tych konkretnych przypadków? A może zadanie przemyślenia miast pozostaje wciąż nieodrobione?